به گفته محققان، چندین تغییر در مقیاس بزرگ و ناشی از انسان در کره زمین – از جمله تغییرات آب و هوا، از دست دادن تنوع زیستی و گسترش گونه های مهاجم – باعث می شود بیماری های عفونی برای مردم، حیوانات و گیاهان خطرناک تر شود. یک مطالعه جدید
دانشمندان قبلاً این اثرات را در مطالعات هدفمندتری که بر بیماری ها و اکوسیستم های خاص متمرکز شده بود، ثبت کرده اند. مثلاً دریافته اند که الف آب و هوای گرم ممکن است به گسترش مالاریا کمک کند در آفریقا و کاهش تنوع حیات وحش ممکن است موارد بیماری لایم را در آمریکای شمالی افزایش دهد.
اما پژوهش جدید، متاآنالیز تقریباً 1000 مطالعه قبلی، نشان می‌دهد که این الگوها در سراسر جهان و درخت زندگی نسبتاً سازگار هستند.
کالین کارلسون، زیست شناس دانشگاه جورج تاون که نویسنده این تحلیل جدید نیست، می گوید: «این یک گام بزرگ رو به جلو در علم است. این مقاله یکی از قوی‌ترین شواهدی است که فکر می‌کنم منتشر شده است و نشان می‌دهد که چقدر مهم است که سیستم‌های سلامت شروع به آماده‌سازی برای وجود در جهانی در حال تغییر اقلیم و از دست دادن تنوع زیستی کنند.»
در آنچه احتمالاً به عنوان یک یافته شگفت‌انگیزتر خواهد بود، محققان همچنین دریافتند که شهرنشینی خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را کاهش می‌دهد.
تحلیل جدید که روز چهارشنبه در Nature منتشر شد، بر پنج “محرک تغییر جهانی” متمرکز است که اکوسیستم‌های سراسر کره زمین را تغییر می‌دهند: تغییر تنوع زیستی، تغییرات آب و هوا، آلودگی شیمیایی، معرفی گونه‌های غیربومی و از دست دادن یا تغییر زیستگاه.
محققان داده‌هایی را از مقالات علمی جمع‌آوری کردند که بررسی می‌کردند حداقل یکی از این عوامل چگونه بر پیامدهای مختلف بیماری‌های عفونی، مانند شدت یا شیوع، تأثیر می‌گذارد. مجموعه داده نهایی شامل نزدیک به 3000 مشاهده از خطرات بیماری برای انسان، حیوانات و گیاهان در هر قاره به جز قطب جنوب است.
محققان دریافتند که در کل، چهار گرایش از پنج گرایشی که آنها بررسی کردند – تغییر تنوع زیستی، معرفی گونه‌های جدید، تغییرات آب و هوا و آلودگی شیمیایی – احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند.
جیسون روهر، بوم‌شناس بیماری‌های عفونی در دانشگاه نوتردام و نویسنده ارشد این مطالعه، می‌گوید: «این بدان معناست که ما احتمالاً الگوهای بیولوژیکی رایج را انتخاب می‌کنیم. این نشان می‌دهد که مکانیسم‌ها و فرآیندهای مشابهی وجود دارد که احتمالاً در گیاهان، حیوانات و انسان‌ها رخ می‌دهد.»
محققان دریافتند از دست دادن تنوع زیستی به ویژه نقش مهمی در افزایش خطر بیماری دارد. بسیاری از دانشمندان استدلال می کنند که تنوع زیستی می تواند از طریق پدیده ای به نام اثر رقیق سازی در برابر بیماری ها محافظت کند.
دکتر روهر گفت که این تئوری معتقد است که انگل‌ها و پاتوژن‌هایی که برای بقا به میزبان‌های فراوانی تکیه می‌کنند، به‌جای آن‌هایی که نادر هستند، به نفع گونه‌های معمولی تکامل خواهند یافت. و با کاهش تنوع زیستی، گونه های کمیاب در ابتدا ناپدید می شوند. او گفت: «این بدان معناست که گونه‌هایی که می‌مانند، آن‌هایی هستند که در انتقال بیماری بسیار خوب هستند.»
بیماری لایم یک مثال اغلب ذکر شده است. دکتر روهر گفت که موش های پای سفید که مخزن اصلی این بیماری هستند، با ناپدید شدن سایر پستانداران نادرتر در چشم انداز غالب شده اند. این تغییر ممکن است تا حدی توضیح دهد که چرا نرخ بیماری لایم در ایالات متحده افزایش یافته است. (درجه ای که اثر رقیق سازی به خطر بیماری لایم کمک می کند موضوع بحث است و سایر عوامل از جمله تغییرات آب و هوا نیز احتمالاً تحت تأثیر قرار می گیرند.)
سایر تغییرات محیطی می توانند خطرات بیماری را به طرق مختلف افزایش دهند. برای مثال، گونه‌های معرفی‌شده می‌توانند پاتوژن‌های جدیدی را با خود به همراه داشته باشند و آلودگی شیمیایی می‌تواند بر سیستم ایمنی ارگانیسم‌ها فشار وارد کند. تغییرات آب و هوایی می تواند حرکات و زیستگاه حیوانات را تغییر دهد و گونه های جدید را با آنها در تماس قرار دهد و به آنها اجازه دهد تا برای تبادل عوامل بیماری زا.
قابل توجه است که پنجمین تغییر محیطی جهانی که محققان مورد مطالعه قرار دادند – از دست دادن یا تغییر زیستگاه – به نظر می رسد خطر ابتلا به بیماری را کاهش می دهد. در نگاه اول، یافته‌ها ممکن است با مطالعات قبلی که نشان داده‌اند جنگل‌زدایی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف از مالاریا تا ابولا را افزایش دهد، مغایرت داشته باشد. اما روند نزولی عمومی در خطر ناشی از یک نوع خاص تغییر زیستگاه است: افزایش شهرنشینی.
این ممکن است به این دلیل باشد که مناطق شهری اغلب از زیرساخت‌های بهداشتی و بهداشت عمومی بهتری نسبت به مناطق روستایی برخوردار هستند – یا صرفاً به این دلیل است که گیاهان و حیوانات کمتری برای میزبانی بیماری در مناطق شهری وجود دارد. دکتر کارلسون گفت که فقدان حیات گیاهی و جانوری ” چیز خوبی نیست”. “و همچنین به این معنی نیست که حیواناتی که در شهرها هستند سالم تر هستند.”
و مطالعه جدید این ایده را نفی نمی کند که از دست دادن جنگل می تواند باعث بیماری شود. دکتر روهر گفت، در عوض، جنگل زدایی خطر را در برخی شرایط افزایش می دهد و در برخی دیگر آن را کاهش می دهد.
دکتر کارلسون خاطرنشان کرد، در واقع، در حالی که این نوع متاآنالیز برای کشف الگوهای گسترده ارزشمند است، می تواند برخی از تفاوت های ظریف و استثنایی را که برای مدیریت بیماری ها و اکوسیستم های خاص مهم هستند پنهان کند.
علاوه بر این، بیشتر مطالعاتی که در تجزیه و تحلیل گنجانده شده اند، تنها یک محرک تغییر جهانی را بررسی کردند. اما در دنیای واقعی، موجودات زنده با بسیاری از این عوامل استرس زا به طور همزمان دست و پنجه نرم می کنند. دکتر روهر گفت: «گام بعدی درک بهتر ارتباطات بین آنهاست.